Την Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου 2020 στο παράρτημα του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά» στη Ξάνθη (ΝΑ Άκρο Πανεπιστημιούπολης Κιμμερίων) πραγματοποιήθηκε το «Πείραμα Αρχαιομεταλλουργίας - Αρχαίες Μέθοδοι Παραγωγής Σιδήρου» στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Metals Technology in North Aegean Societies. Το πείραμα πραγματοποιήθηκε από τον Δρ. Ν. Νεραντζή, Ερευνητή στο Université Libre de Bruxelles σε συνεργασία με το ΕΚ «Αθηνά».
Η πειραματική προσέγγιση αποτελεί σημαντικό ερευνητικό εργαλείο για την καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας παραγωγής μετάλλων στην αρχαιότητα που θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό τη μελέτη και την ερμηνεία των σχετικών αρχαιολογικών ευρημάτων. Πρόκειται για την αναπαραγωγή της αρχαίας μεθόδου τήξης μεταλλεύματος για την παραγωγή σιδήρου με σκοπό την προσέγγιση συγκεκριμένων ερευνητικών ερωτημάτων. Κύριος στόχος της εκδήλωσης ήταν να προσομοιωθούν οι συνθήκες για την παραγωγή σιδήρου με βάση τα έως τώρα γνωστά αρχαιολογικά στοιχεία από τα Άβδηρα, τη Θάσο και τις αποικίες της χρησιμοποιώντας τοπικές πρώτες ύλες. Σε αυτή την προσπάθεια τόσο το προϊόν, ο σπογγώδης σίδηρος, όσο και τα υποπροϊόντα, οι σκωρίες θα αποτελέσουν υλικό μελέτης άμεσα συγκρίσιμο με τα αντίστοιχα αρχαιολογικά ευρήματα. Με τον τρόπο αυτό η οργάνωση του πειράματος είχε ως στόχο να προσεγγίσει ζητήματα που αφορούν στις θερμοκρασίες που μπορούσαν να αναπτυχθούν σε αρχαίες καμίνους καθώς και την αποδοτικότητα αυτών των κατασκευών για την παραγωγή μετάλλων.
Το εγχείρημα συνίσταται στη συλλογή σιδηρομεταλλεύματος από μεταλλεία της περιοχής Παλιάς Καβάλας που αποτέλεσαν πηγή πρώτων υλών για τους μεταλλωρύχους της αρχαιότητας. Η πρωτογενής επεξεργασία αφορά στη θραύση της πρώτης ύλης σε κλάσμα μικρού διαμετρήματος. Παράλληλα, κατασκευάστηκε μικρή κάμινος από πηλό χρησιμοποιώντας ως πρότυπο αρχαίες καμίνους που έχουν εντοπιστεί από την αρχαιολογική έρευνα και στη συνέχεια προσομοιώθηκαν οι συνθήκες που επικρατούν στο εσωτερικό μιας αρχαίας καμίνου ώστε να παραχθεί μικρή ποσότητα σιδήρου.
Την ημέρα της διεξαγωγής πραγματοποιήθηκε προθέρμανση της καμίνου για μια ώρα και στη συνέχεια άρχισε η προσθήκη του μεταλλεύματος και ξυλοκάρβουνου ανά τακτά χρονικά διαστήματα 10-20 λεπτών. Η συνολική διάρκεια μέχρι την τήξη της πρώτης ύλης και τη διαμόρφωση σιδήρου στο εσωτερικό της καμίνου ήταν περίπου πέντε ώρες. Η παρακολούθηση της τελευταίας ώρας της διεξαγωγής, από απόσταση, ήταν εφικτή για μικρό αριθμό προσκεκλημένων επιστημόνων, λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας. Περισσότερες πληροφορίες για το ερευνητικό πρόγραμμα στις παρακάτω ιστοσελίδες:
- https://crea.centresphisoc.ulb.be/fr/recherches/programmes/marie-sklodowska-curie-europea-fellowship-metals-technology-north-aegean
- https://northaegeanmetals.wixsite.com/home
default 
